Bệnh ngoài da thường gặp ở trẻ sơ sinh
Trẻ sơ sinh có làn da mỏng và yếu nên cực kì dễ bị tác động bởi những thay đổi dù nhỏ của môi trường và tạo thành những dấu hiệu bệnh lý bất thường.
Vàng da
Vàng da là bệnh rất hay gặp ở trẻ sơ sinh, gồm vàng da sinh lý và vàng da bệnh lý.
Vàng da sinh lý:
- Triệu chứng: 2-3 ngày sau sinh, trẻ bị vàng da mặt, chân tay, ngực, đi ngoài phân vàng. Da bé chuyển từ màu trắng hồng thành màu vàng nhợt. Tuy nhiên bé vẫn bú mẹ và phát triển bình thường
- Nguyên nhân: Cơ thể bé có quá nhiều bilirubin - sắc tố vàng cam được hình thành trong sự phân hủy của tế bào hồng cầu, nhiều hơn mức mà cơ thể có thể đào thải. Do gan của trẻ chưa hoàn thiện nên khi đào thải bilirubin sẽ gặp khó khăn. Đây là tình trạng có thể gặp được ở hầu hết trẻ sơ sinh.
- Cách xử lý: Thời gian trẻ bị vàng da sinh lý phụ thuộc vào lượng bilirubin và chức năng hoàn thiện của gan. Thường với trẻ sinh đủ tháng thì vàng da sinh lý sẽ hết sau 7 ngày. Nếu tình trạng vàng da sinh lý kéo dài hơn thì cha mẹ nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ.
Vàng da bệnh lý:
- Triệu chứng: Vàng da xuất hiện sớm trong 24 giờ sau sinh, vùng da bị vàng tăng nhanh, phân có bạc màu, có thể kèm các triệu chứng bất thường như lừ đừ, bỏ bú, co giật...
- Nguyên nhân: Bất đồng nhóm máu mẹ con, bệnh lý tan máu, xuất huyết dưới da, nhiễm virus bào thai, chậm đi phân su, bệnh lý về gan mật bẩm sinh...
- Cách xử lý: Cần phát hiện và điều trị bệnh lý vàng da bệnh lý kịp thời và đưa trẻ đến bệnh viện để tránh những biến chứng nhiễm độc thần kinh.
Mụn sữa, nang kê hay mụn trứng cá
- Triệu chứng: Mụn ít thấy khi trẻ mới chào đời mà thường xuất hiện vài tuần sau sinh. Mụn nhỏ mọc ở các vùng má, trán, cằm và lưng, da tấy đỏ. Mụn tăng lên khi cơ thể bé nóng hoặc tiếp xúc với các chất tẩy rửa hoặc nước bọt.
- Nguyên nhân: Do da trẻ sơ sinh mỏng và yếu hoặc do ảnh hưởng từ hoóc-môn của mẹ. Trẻ phì đại tuyến bã cũng có thể bị nhiều mụn.
- Cách khắc phục: Tắm cho trẻ bằng nước sạch đã được đun sôi để ấm. Dùng sữa tắm dưỡng ẩm dành cho trẻ sơ sinh và dùng khăn xô mềm lau khô người bé sau khi tắm. Nếu tình trạng mụn sữa kéo dài hơn 3 tháng thì cha mẹ phải đưa trẻ đến bệnh viện.
Viêm da tiết bã
Viêm da tiết bã ở trẻ nhỏ sẽ hết sau một khoảng thời gian, thường là dưới 1 tuổi.
- Triệu chứng: Viêm da tiết bã (hay "cứt trâu" theo cách gọi dân gian) là triệu chứng thường gặp ở trẻ sơ sinh. Khi trẻ được 2 tuần tuổi sẽ xuất hiện nhiều vảy nhờn, dính tập trung trên đỉnh đầu hoặc vùng tã lót.
- Nguyên nhân: Do môi trường ẩm ướt, tăng đáp ứng viêm với vi nấm Malasssezi furfur hoặc do gen di truyền.
- Cách xử lý: Mẹ nên dùng dầu gội đầu dành riêng cho trẻ sơ sinh để gội đầu cho trẻ khi tắm. Sau khoảng 8-12 tháng thì các vảy bã này sẽ không còn.
Rôm sảy
- Triệu chứng: Trên mặt, cánh tay, cổ, lưng trẻ xuất hiện nhiều mụn nước li ti.
- Nguyên nhân: Do bí da vì tiết nhiều mồ hôi nhưng không thoát hết được. Bệnh thường xuất hiện vào mùa hè.
- Cách xử lý: Rôm sảy có thể tự hết khi vệ sinh sạch sẽ, mặc quần áo bằng các loại vải sợi cotton mỏng có thể thấm mồ hôi tốt, rộng thoáng sạch sẽ.
Chàm Eczema
- Triệu chứng: Da nổi đỏ từng mảng, khô ngứa, có mụn nước, bị kích ứng nặng hơn khi tiếp xúc với xà phòng, nước bọt, nước hoa hoặc hóa chất tẩy rửa. Bệnh xuất hiện nhiều ở đầu, mặt, chân tay và lan khắp cơ thể.
- Nguyên nhân: Do tăng tiết bã nhờn, do bụi bẩn từ môi trường, lông vật nuôi hoặc các loại hóa chất. Ngoài ra còn có thể do di truyền.
- Cách xử lý: Vệ sinh sạch sẽ nhà cửa để trẻ sống trong môi trường thoáng mát. Tắm trẻ hàng ngày, bôi kem dưỡng ẩm đầy đủ. Nếu da trẻ bị trày xước hoặc mụn mưng mủ thì cha mẹ phải đưa trẻ đến bệnh viện.
Hăm tã
Dùng tã sai cách rất dễ dẫn đến hăm tã ở trẻ sơ sinh.
- Triệu chứng: Hăm tã trải qua nhiều cấp độ, ngứa ngáy khó chịu đến những vết ửng đỏ và rộp nước ở vùng bẹn, mông. Trẻ hăm tã thường ngủ không thẳng giấc, khó chịu đau đớn.
- Nguyên nhân: Do dùng tã chật cản trở sự thông thoáng, ẩm ướt kém vệ sinh hoặc dùng tã quá nhiều.
- Cách xử lý: Thay tã cho trẻ ngay mỗi khi tã ướt hoặc bẩn. Vệ sinh nhẹ nhàng và sạch sẽ, chờ đến khi khô mới cho bé mặc tã mới và không cột quá chặt. Tốt nhất vẫn là hạn chế hoặc không dùng tã khi bé có dấu hiệu bị hăm tã. Giữ vùng mông, bẹn bé luôn khô thoáng.
Bệnh thường gặp ở trẻ sơ sinh liên quan đến hô hấp
Đường hô hấp của trẻ sơ sinh vẫn còn rất non nớt, chưa phát triển toàn diện nên cũng dễ gặp phải rất nhiều vấn đề mà cha mẹ cần lưu ý.
Hắt hơi, nghẹt mũi
- Triệu chứng: Trẻ khó thở, hơi thở khò khè, thường xuyên hắt hơi, sổ mũi.
- Nguyên nhân: Trẻ dị ứng với bụi bẩn hoặc lông vật nuôi, trẻ bị cảm lạnh.
- Cách xử lý: Vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, mặc quần áo ấm cho trẻ. Đối với trẻ sơ sinh thì nên cho bé bú nhiều vì trong sữa mẹ có các dưỡng chất tăng sức đề kháng sẽ hỗ trợ miễn dịch cho bé. Xoa dầu vào gan bàn chân để cơ thể bé được ấm áp. Nếu trẻ sổ mũi thì phải dùng dụng cụ hút mũi để lấy ra, tránh nước mũi chảy ngược vào trong.
Nấc cụt
Trẻ bị nấc cụt có thể do quá vội khi đói hoặc do ăn quá no chưa kịp tiêu hóa.
Triệu chứng: Trẻ hay nấc cụt nhất là khi mới chào đời. Bé có thể nấc liên tục đến 3 lần/ngày, mỗi lần khoảng 3 phút.
Nguyên nhân: Do cơ hoành co thắt một cách không tự chủ và ngắt quãng, khiến cho phần khí hít vào bị dừng đột ngột khiến thanh môn đóng lại bất ngờ.
Cách xử lý: Cho trẻ ăn theo nhu cầu nhưng không đợi đến khi quá đói mới cho ăn, cũng không cho trẻ bú quá no. Sau khi bú, nên bế sao cho đầu trẻ cao hơn phẩn thân để dễ tiêu hóa hơn. Cho bé bú mẹ cũng là một cách chữa nấc cụt hữu hiệu.
Nếu trẻ nấc cụt nhiều hơn bình thường và kéo dài trên 3 phút sẽ dễ khiến trẻ mệt mỏi. Lúc này cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay.
Nhiễm trùng đường hô hấp
- Triệu chứng: Sốt, ho, nghẹt mũi, sổ mũi, hơi thở khò khè. Với những trường hợp nặng trẻ có thể thở nhanh, sốt cao, co giật, người tím tái.
- Nguyên nhân: Do ô nhiễm không khí, nhiễm lạnh hoặc do lây nhiễm từ người khác.
- Cách xử lý: Cho trẻ bú sữa mẹ nhiều và đưa trẻ đi khám để bác sĩ kê đơn.
Bệnh lý thường gặp ở trẻ sơ sinh liên quan đến tiêu hóa
Hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh vẫn chưa hoàn thiện nên ngay cả khi chỉ bú sữa mẹ thì trẻ vẫn có thể mắc vấn đề về hệ tiêu hóa.
Sặc, nôn trớ
Sặc hay nôn trớ thường do bé bú sai tư thế.
- Triệu chứng: Hiện tượng nôn trớ hay sặc xuất hiện rất nhiều trong vài tháng đầu. Sau khi bú mẹ trẻ có thể bị trớ ra sữa trắng, vàng hoặc sữa vón cục.
- Nguyên nhân: Bé bú sai tư tế, mẹ đặt bé nằm ngay sau khi cho bé bú hoặc do trẻ ăn quá nhiều. Nôn trớ còn có thể là biểu hiện của một số bệnh lý như chậm nhu động ruột, dị tật đường tiêu hóa hoặc viêm đường hô hấp trên.
- Cách xử lý: Khi trẻ có dấu hiệu nôn trớ phải cho bé nằm nghiêng và sơ cứu đối với trường hợp bị sặc. Tham khảo các tư thế đúng trong và sau khi cho trẻ bú để tránh hiện tượng này.
Đi ngoài nhiều
- Triệu chứng: 6-12 giờ đầu sau sinh trẻ đi ngoài phân keo màu xanh đậm, không mùi. Sau khi bú mẹ trẻ đi nặng 2-3 lần/ngày, đi nhẹ hơn 10 lần/ngày.
- Nguyên nhân: Phân ngay sau sinh là phân su, màu xanh không mùi. Sau đó trẻ được bú mẹ, nhiều nước nên đi vệ sinh nhiều để thích nghi dần là bình thường. Đây không phải bệnh.
- Cách xử lý: Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu theo nhu cầu của trẻ.
Tiêu chảy
Nguyên nhân tiêu chảy ở trẻ sơ sinh chủ yếu do chế độ dinh dưỡng của mẹ chưa đúng.
- Triệu chứng: Trẻ đi ngoài nhiều hơn bình thường, phân lỏng hoặc rất lỏng có mùi tanh. Với những trường hợp nặng trẻ còn có thể đi ngoài ra máu.
- Nguyên nhân: Do mẹ ăn nhiều thực phẩm có tính hàn như các loại hải sản cá, cua, tôm, trẻ bị nhiễm trùng đường tiêu hóa.
- Cách xử lý: Mẹ hạn chế hoặc không ăn các thực phẩm tính hàn trong thời gian cho con bú. Cho trẻ bú nhiều hơn để bù đắp lượng nước đã mất khi trẻ tiêu chảy. Nếu như trẻ tiêu chảy 2 ngày liên tiếp không khỏi thì cần đưa trẻ đến bệnh viên ngay để không gây nguy hiểm tới tính mạng.
Táo bón
- Triệu chứng: Trẻ ít đi nặng, phân rắn hơn bình thường, trẻ phải rặn nhiều mới đi đại tiện được.
- Nguyên nhân: Do mẹ ăn nhiều đồ cay nóng khi cho con bú hoặc do dùng sữa công thức không hợp.
- Cách xử lý: Mẹ bổ sung nhiều chất xơ vào chế độ ăn uống (các loại rau xanh, củ, quả), cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu. Nếu chọn sữa công thức phải pha đúng lượng và thay đổi ngay khi trẻ gặp dấu hiệu lạ.
Một số trường hợp bệnh thường gặp khác ở trẻ sơ sinh
Sốt cao
Trẻ sốt cao trên 38 độ C là cực kì nguy hiểm, cần đưa đến bệnh viện sớm.
- Triệu chứng: Trẻ mệt mỏi, sốt cao từ 37,5 đến trên 38 độ C
- Nguyên nhân: Do sức đề kháng yếu nên trẻ dễ sốt cao do nhiễm trùng vi khuẩn, vi rút hoặc do thay đổi thời tiết, mọc răng. Trường hợp nặng hơn, sốt cao có thể là dấu hiệu của viêm màng não, viêm não mô cầu nếu xuất hiện các ban như vết bầm tím hoặc đốm nhỏ hình sao.
- Cách xử lý: Mẹ nên đưa bé đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt vì bệnh viêm màng não và viêm não do mô cầu rất nguy hiểm, diễn biếnn nhanh, có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.
Lồi rốn
- Triệu chứng: Có phần mô bị phình ra khu vực dưới rốn, rốn lồi rõ nhưng trẻ không đau.
- Nguyên nhân: Thoát vị rốn khiến một phần nội tạng rời khỏi vị trí ban đầu. Đây là triệu chứng bệnh gặp nhiều ở trẻ sinh non hoặc nhẹ cân.
- Cách xử lý: Bệnh thường sẽ tự khỏi khi trẻ 1 tuổi. Nếu tình trạng không cải thiện thì cha mẹ hãy đưa trẻ đến bệnh viện.
Tưa lưỡi
Tưa lưỡi có thể dễ dàng được lấy đi nếu có dụng cụ vệ sinh phù hợp.
- Triệu chứng: Lưỡi bé xuất hiện mảng trắng, có thể kèm những vết loét nhỏ bám vào bề mặt lưỡi. Các vết loét lan rộng sang vùng lợi, niêm mạc miệng.
- Nguyên nhân: Do mẹ không vệ sinh núm vú, do một loại nấm candida hoặc vi khuẩn Ecoly.
- Cách xử lý: Dùng gạc đánh tưa và nước muối sinh lý vệ sinh cho bé ngày 2 lần đối với tưa lưỡi nhẹ. Nếu tình trạng nặng hơn bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ. Lưu ý tuyệt đối không dùng chanh và mật ong để đánh tưa lưỡi vì trong mật ong có rất nhiều vi khuẩn không tốt cho trẻ sơ sinh. Mẹ cũng không nên tìm mọi cách cạo sạch đốm trắng vì dễ khiến bé chảy máu, tổn thương niêm mạc lưỡi.
Bất thường ở rốn
- Triệu chứng: Trẻ bị chảy máu, mủ ở rốn, vùng da quanh rốn tấy đỏ lan rộng ra xung quanh.
- Nguyên nhân: Trẻ bị nhiễm trùng rốn nặng, có bất thường trong cơ thể.
- Cách xử lý: Tuyệt đối không bôi chữa tại nhà theo kinh nghiệm dân gian mà ngay lập tức đưa trẻ đến bệnh viện để thăm khám kịp thời.
Xuất hiện nốt ruồi mới hoặc thay đổi so với ban đầu
Xuất hiện nhiều nốt ruồi mới hoặc nốt ruồi thay đổi hình dạng, kích thước là dấu hiệu rất nguy hiểm.
- Triệu chứng: Nốt ruồi xuất hiện trên da là bình thường nhưng cần lưu ý nếu có các dấu hiệu bất thường như thay đổi kích thước, hình dạng, màu sắc...
- Nguyên nhân: Việc thay đổi nốt ruố so với ban đầu hoặc mọc mới nhiều thì có nguy cơ cao trở thành ác tính như bệnh ung thư da.
- Cách xử lý: Mẹ cần ghi nhớ vị trí các nốt ruồi trên cơ thể con từ khi sinh ra. Nếu thấy dấu hiệu bất thường phải ngay lập tức đưa con đến bác sĩ để thăm khám và điều trị kịp thời.
Dấu hiệu lạ ở môi
- Triệu chứng: Môi lưỡi trẻ đột nhiên sưng hoặc tím tái, xanh, trong lưỡi có màng nhầy.
- Nguyên nhân: Mỗi lưỡi sưng đột ngột có thể là dấu hiệu của sốc phản vệ, là phản ứng dị ứng nghiêm trọng. Môi tím tái xanh là dấu hiệu cơ thể thiếu oxy, hay còn gọi là chứng da xanh.
- Cách xử lý: Nếu môi sưng kèm nôn mửa thì mẹ cần gọi cấp cứu ngay lập tức vì sốc phản vệ rất nguy hiểm. Đối với chứng da xanh, bố mẹ cũng cần đưa trẻ đến bệnh viện vì đã có nhiều trường hợp chủ quan dẫn tới những tình huống nguy hiểm hơn. Đảm bảo bé luôn mặc đồ thoáng khí, dễ thở, tránh để bé mặc quá nhiều áo quần hoặc bị quấn quá chặt.
Khóc quá nhiều
Bé khóc nhiều có thể là cảnh báo những vấn đề sức khỏe trong cơ thể.
- Triệu chứng: Trẻ sơ sinh thường khóc nhưng nếu bé khóc bất thường, khóc không ngừng dù đã được bú no, ủ ẩm và thay tã sạch sẽ và khóc trong nhiều giờ liền thì có thể là cảnh báo vấn đề về sức khỏe.
- Nguyên nhân: Trẻ sơ sinh có những lúc khóc không có lý do, tuy nhiên việc trong cơ thể gặp vấn đề cũng có thể là nguyên nhân khiến bé khóc không ngừng.
- Cách xử lý: Bố mẹ hãy tìm cách dỗ bé bằng việc cho con bú, kiểm tra tình trạng bỉm tã và nhiệt độ cơ thể. Nếu bé khóc thét thời gian dài không rõ nguyên nhân và không thể làm gì để bé ngừng khóc thì bố mẹ hãy đưa bé đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán.
Dấu hiệu cảnh báo sức khỏe trẻ sơ sinh đang trong tình trạng nguy hiểm
Ngoài những dấu hiệu bệnh lý thường gặp ở trẻ sơ sinh như trên, nếu như thấy bé có một trong những dấu hiệu như dưới đây thì chứng tỏ bé đang gặp vấn đề về sức khỏe nguy hiểm, cha mẹ cần đưa bé đến các cơ sở y tế hoặc bệnh viện càng sớm càng tốt
- Nôn ra mật, dịch nôn có màu xanh lá cây
- Sốt trên 38 độ C hoặc nhiệt độ cơ thể dưới 36 độ C.
- Lừ đừ, ngủ li bì, thường xuyên bỏ cữ hoặc nếu đánh thức dậy cho bú thì bé cũng bỏ dở cữ. Lực mút yếu hoặc không thể mút.
Ngủ li bì khó tỉnh là triệu chứng không tốt đối với trẻ sơ sinh.
- Bé khóc yểu, tiếng nghe lạ hoặc gào khóc không ngừng
- Giảm trương lực cơ, chân tay mềm
- Lượng nước tiểu giảm hoặc không đi tiểu trong vài giờ, khô miệng, mất nước...
- Bé đổ nhiều mồ hôi khi bú mẹ
Trên đây là những dấu hiệu bệnh của trẻ sơ sinh mà cha mẹ cần phải nắm chắc để có phương án xử lý thích hợp trong từng trường hợp để bé luôn luôn được khỏe mạnh và phát triển tốt.
>>> Xem thêm: Táo bón ở trẻ sơ sinh và những điều mẹ cần lưu ý
Bình luận
Bài viết liên quan